REGIO – Twaalf jaar geleden sloegen de zeven gemeenten van Westfriesland de handen ineen om samen een krachtige regio te vormen. Binnen dat samenwerkingsverband, het Pact van Westfriesland 7.1, is sindsdien veel bereikt en is een stevige samenwerking neergezet. Nu, met de herijking van het Pact in 2025, is het moment aangebroken om nieuwe prioriteiten te stellen en samen verder te bouwen aan een toekomstbestendige regio. Burgemeester Jan Nieuwenburg van gemeente Hoorn blikt terug en kijkt vooruit naar de kansen die een herijkt Pact biedt.
Pact Westfriesland
Waar bent u het meest trots op wat met het Pact is bereikt?
“Ik ben er trots op dat de ambitie van de burgemeesters destijds om een krachtige regio te worden inmiddels breed wordt gedragen. Niet alleen door wethouders, maar ook gemeenteraadsleden hebben we kunnen verleiden om over hun gemeentegrenzen heen te kijken naar het belang van heel regio Westfriesland. We zijn een regio geworden waarin de samenwerking tussen de zeven gemeenten een vanzelfsprekendheid is. We spreken met één stem. Vandaar het Pact 7.1: 7 gemeenten, 1 geluid.”
Wat heeft het Pact van Westfriesland in al die jaren opgeleverd?
“Het Pact heeft ons geholpen om thema’s en opgaven te benoemen waar we samen aan kunnen werken en om heldere doelen te stellen. Dat heeft tot mooie resultaten geleid zoals het Woonakkoord, Circulair Westfriesland en de Talent Academy. Aan de basis van het Pact ligt een robuuste overlegstructuur. Met structurele overleggen voor burgemeesters en portefeuillehouders waarin we gezamenlijke opgaven en projecten bespreken en verder brengen. Ook is er een regionale raadsledenbijeenkomst waar raadsleden met een regionale focus elkaar maandelijks treffen.”
Zijn er nieuwe thema’s waarop wordt samengewerkt?
“Zeker. Een goed voorbeeld is de agri-business, een sector die heel belangrijk is voor de economie van onze regio en waar veel potentie ligt. Daarnaast wordt mobiliteit een steeds belangrijker thema. Willen we inwoners en ondernemers aan onze regio binnen, is het niet alleen essentieel om te zorgen voor woningen, bedrijventerreinen en voorzieningen, maar is ook de bereikbaarheid van, naar en binnen de regio cruciaal. Zowel met de auto, als met het OV en met de fiets. Ook dit zijn thema’s waar we met kracht op blijven samenwerken.”
Waarom is samenwerking op regionaal niveau zo belangrijk?
“De schaal van samenwerking is gegroeid omdat de opgaven vanuit het Rijk steeds groter worden. Neem bijvoorbeeld de woningnood, de energietransitie, de dubbele vergrijzing met de oplopende zorgkosten en natuurlijk infrastructurele ontwikkelingen. Die vragen om een stevige aanpak, en dat kan alleen als we de handen ineenslaan. Maar zelfs de schaal van de 7 Westfriese gemeenten is voor sommige opgaven te klein. Bijvoorbeeld als het om grote bijdragen van het Rijk gaat voor de ontwikkeling van de regio. Om zichtbaar te worden en een vuist te kunnen maken, zoeken we dan de samenwerking op met de andere twee regio’s binnen Noord-Holland Noord: de Kop van Noord-Holland en Alkmaar. Voorbeelden zijn de Regio Deal-middelen vanuit het Rijk voor het verbeteren van de brede welvaart en het Ontwikkelperspectief voor de ruimtelijke toekomst van onze regio.”
Hoe kijkt u naar de toekomst van het Pact van Westfriesland?
“We staan op een belangrijk punt: de herijking van het Pact. Dit biedt ons de kans om thema’s opnieuw tegen het licht te houden en prioriteiten te stellen. Welke thema’s zijn essentieel voor vitaliteit van onze regio? Welke investeringen brengen ons echt vooruit? Woningbouw, economische ontwikkeling, infrastructuur? Dit doen we niet alleen met bestuurders. Maar ook met gemeenteraadsleden, bedrijven en kennisinstellingen. Zij vertegenwoordigen de samenleving en brengen in wat er leeft.”
Wat betekent dit voor de samenwerking tussen de gemeenten?
Doordat de opgaven die op ons afkomen steeds groter worden en meer bestuurlijke slagkracht vragen, is het nu het moment om de samenwerking verder te professionaliseren. We versterken bijvoorbeeld het opdrachtgeverschap, waarbij meer eigenaarschap en verantwoordelijkheid komt te liggen bij zowel bestuurlijk als ambtelijk opdrachtgevers. Dat betekent dat je als opdrachtgever niet alleen voor het belang van je eigen gemeente moet gaan, maar het belang van de regio als geheel moet dienen. Verder zijn we de regionale raadsbijeenkomsten aan het door-ontwikkelen met het doel om raadsleden beter te betrekken bij de regionale beleids- en visievorming.
Burgemeester Jan Nieuwenburg (2e van links) samen met andere bestuurders van Regio Westfriesland tijdens een gezamenlijke Regiodag op 7 november 2024 bij het Stoomtrammuseum in Hoorn.
Het regioteam speelt een centrale rol in de ondersteuning van de samenwerking. Als een soort cockpit. Zij organiseren de overleggen, zorgen voor afstemming en monitoren de voortgang van projecten en het Pact. Heldere communicatie is daarbij essentieel, bijvoorbeeld over de start en het einde van projecten. En als er successen worden behaald, moeten we die meer nog dan we nu doen vieren. Dat motiveert iedereen om door te gaan.”
Welke rol hebben het bedrijfsleven en andere maatschappelijke organisaties bij de herijking van het Pact?
“Via het triple helix-model werken we op meerdere opgaven samen met deze partijen, dus met het bedrijfsleven, zorgorganisaties en kennisinstellingen. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking met de Westfriese Bedrijvengroep, Woningmakers en met zorgpartijen binnen het Westfries WoonZorgPact. We hebben elkaar nodig om de ambitie van het Pact te bereiken. Zij werken en denken ook regionaal, en hebben dus belang bij een krachtige regio. Ook hun ideeën en wensen zullen we meenemen bij de herijking van het Pact.”
Wat gaat de regio doen voor jongeren?
“Jongeren zijn onze toekomst. Een belangrijke pijler voor onze economie. We moeten ervoor zorgen dat Westfriesland voor hen aantrekkelijk blijft om te wonen, werken en leven. Dat betekent naast woningen, voorzieningen en bereikbaarheid ook carrièremogelijkheden. We hebben veel vakmensen nodig, vooral op MBO-niveau, in de zorg, techniek en agri-business. We zullen laten zien dat zij hier nodig en welkom zijn en dat je in Westfriesland een leven lang kunt leren.”
Wat maakt Westfriesland uniek?
“Onze natuurlijke regionale verbondenheid. Mensen voelen zich hier echt Westfries. Dat is een kracht die niet overal aanwezig is. Met een herijkt Pact willen we die verbondenheid benutten om onze regio op de kaart te zetten en verder te bouwen aan een van de aantrekkelijkste regio’s van Nederland.”
