3 april 2024 – Column Peter Ursem: Tot ziens(?) Halve Maen!
Het is een soort continuing story, de Halve Maen. Nu ook al weggedreven of verdreven uit de haven van Enkhuizen. Medemblik had de vierde thuishaven kunnen zijn, maar het is Kampen geworden. Ik vermoed dat er Westfriese bestuurders zijn die daar stilletjes een oorlam op hebben genomen. Naar Kampen! Heeft Kampen dan wat met de VOC?
Jazeker, er bestaat daar tot op heden een afdeling VOC, Vereniging Ondernemers Contacten. En daarnaast is er een echte historische verwijzing van een jacht uit de tijd van de Halve Maen, met de naam Kampen. Gebouwd in 1627 voor de Kamer van Amsterdam en in datzelfde jaar vergaan bij de Needles of Wight.
Welke conclusies moeten worden getrokken uit het gesleep van dit replicaschip? In Hoorn werd vooraf al door enkele politici fanatiek betoogd dat het een schip van bijleg zou worden. Het schip heeft enkele jaren gefungeerd als publiekstrekker naar Hoorn, om hier de restanten van de Gouden Eeuw te kunnen bewonderen en toen het onderhoud inderdaad geld ging kosten, werd niet meer exact gekeken in hoeverre het schip het benodigde bedrag voor de stad ophaalde of niet. Er kwam een politieke meerderheid voor wegsturen.
Volendam zou er wat moois mee kunnen doen en het werd als één van zeker zestien attracties aanbevolen met de volgende tekst: ‘Als de Halve Maen toch eens kon praten. Het VOC-schip zou bloedstollende verhalen kunnen vertellen over stormen, ontdekkingsreizen, ontmoetingen met Indianen, zeegevechten en scheurbuik. Gelukkig kent de bemanning van de Halve Maen al deze verhalen ook. In een persoonlijke rondleiding nemen zij u mee op een ontdekkingsreis aan boord van deze levensechte replica. Vergeet niet vooraf te reserveren.’
Maar gratis in de haven blijven liggen was hen een scheepsbrug te ver.
Door de geldende havenverordening aldaar mocht De Halve Maen niet permanent blijven aanmeren op dezelfde plek. Dankzij corona werd het schip wel enige tijd (liefdevol?) omarmd door de vroede vaderen der gemeente. Maar gratis in de haven blijven liggen was hen een scheepsbrug te ver. En gelukkig was daar Enkhuizen, die zich als oud-VOC-stad een vanzelfsprekende havenplekleverancier achtte en vorig jaar kon een lange neus gemaakt worden naar de andere vanzelfsprekende plekken. Met enige trots kon de wereld kond gedaan worden van de natuurlijke band tussen Enkhuizen en De Halve Maen.
En gelukkig was daar Enkhuizen
Via het internet konden daarom de volgende wervende woorden worden gelezen: ‘Er zijn schepen die de loop van de geschiedenis hebben veranderd. De Halve Maen is daar één van. Ooit, in het begin van de 17e eeuw, lag de oorspronkelijke Halve Maen in Enkhuizen aan de kade om het grote Enkhuizer VOC-schip De Bantam te gaan begeleiden op zijn weg naar Sumatra. Nu ligt de prachtige replica in de oude haven, met uitzicht op de Drommedaris. Laat je fantasie tot de verbeelding spreken als je aan boord stapt van de Halve Maen. Het is zonder overdrijven een schip vol verhalen. Tijdens een bezichtiging maak je kennis met de verschillende ruimtes van het schip. De achterkamer, de kaapstander, het overloopdek en de bak, waar het eten werd bereid. Er zijn vrijwilligers aanwezig die extra uitleg geven en vragen kunnen beantwoorden.’
Met bloedend hart hebben burgemeester Eduard van Zuijlen en wethouder Jan Franx afscheid genomen van de zo passende beeldbepaler. De Stichting Vrienden van de Halve Maen vond dat men in Enkhuizen onvoldoende haar best heeft gedaan om de uitbating van het schip volledig tot recht te laten komen. In Kampen is men dolblij met de aanwezigheid van dit historisch mooi ogend vaartuig. Sail Kampen heeft zes jaar geleden ook al enorm veel lol beleefd aan de toen tijdelijke aanwezigheid van de Halve Maen. Zou het Kampense vroedschap al die jaren met lede ogen hebben gekeken hoe het fraaie scheepje steeds weer terugvoer naar de elkaar opvolgende vaste ligplaatsen? Zij verheugen zich op de nieuwe ligplaats in eigen haven. Kent Kampen in de gemeenteraad geen zure ouwe centenbijters die het een te dure grap vinden?
De Halve Maen in nog steeds in Nederland en hoewel het vanzelfsprekend lijkt dat het vaartuig zich in Nederland bevindt, beleeft het een onzeker bestaan, met rusteloos varen tussen havens die aanvankelijk thuishavens leken. Ik moet nu helemaal naar Kampen om het weer eens te bezoeken. Hoewel, Medemblik had belangstelling. Wie weet?
