Weblog Jeroen Olthof: Geen sprinters en intercity’s, maar een Noord-Holland Rail

(12 september 2023)

Er ligt een kilometers lang netwerk van treinrails in Noord-Holland. Waar de trein niet komt, zorgt de provincie voor andere vormen van openbaar vervoer. Van snelle busverbindingen tot buurtbussen, en van de stadsbus tot nieuwe slimme oplossingen zoals deelauto’s of -fietsen.

Maar wat voor openbaar vervoer hebben we eigenlijk nodig óp het spoor in Noord-Holland? Dat lijkt een overbodige vraag, een trein is een trein. Toch is deze vraag wat mij betreft cruciaal als we willen dat heel Noord-Holland van de Kop tot en met het Gooi bereikbaar is en blijft voor alle Noord-Hollanders. Alleen maar denken in sprinters en intercity’s in combinatie met ‘verdienen we wel aan deze verbinding’, is wat mij betreft niet meer van deze tijd. Het is juist tijd dat we gaan kijken naar een nieuwe invulling van het spoor in samenhang met het andere openbaar vervoer. Een treinsysteem dat aansluit bij de leefwereld van de gebruikers zodat ze er meer gebruik van gaan maken in plaats van minder. Wat mij betreft openen we het gesprek over een Noord-Holland Rail.

Eind juli werden wij als provincie en gemeenten namelijk verrast door het besluit van de NS om, tegen de landelijke trend in, het treinverkeer in Noord-Holland nog iets verder af te bouwen. Zo verdwijnt op de vrijdagmorgen en -voormiddag de Intercity tussen Alkmaar en Amsterdam en ook de Spits-Intercity tussen Alkmaar en Haarlem komt – na de coronastop – niet meer terug. Met alle gevolgen voor de bereikbaarheid van Noord-Holland Noord, de IJmond en Zuid-Kennemerland van dien. Busverbindingen sluiten niet langer aan, de reis zal voor veel mensen langer duren en de auto is dan toch weer een aantrekkelijkere optie voor velen. 

De teleurstelling over dit besluit is groot. Afgelopen jaar hebben we op ons initiatief een intensief traject doorlopen met de gemeenten in Noord-Holland Noord, NS en Connexxion. Het was voor het eerst dat deze partijen sámen aan tafel zaten om met elkaar te kijken naar ideeën om tot een sterker OV-netwerk te komen voor deze regio. De keuzes die NS nu maakt verzwakken het juist.

De roep om het openbaar vervoer goedkoper en aantrekkelijker te maken, zodat meer mensen er gebruik van gaan maken, is groot. De trend is helaas dat de prijzen stijgen en de verbindingen en trajecten van trein en bus versoberen. We kunnen dus niet langer doorgaan met dit systeem, dan wordt het openbaar vervoer nooit beter en zeker niet toegankelijker. Wie weet werkt een nieuw kabinet aan een Duits OV-model, waarbij inwoners voor een vast maandbedrag van rond de € 50,- gebruik kunnen maken van vrijwel al het openbaar vervoer. Ook Frankrijk werkt momenteel aan dit systeem werd deze week bekend. Voor nu gaan wij als provincie de komende jaren aan de slag met 2 nieuwe OV-concessies. Voor Noord-Holland Noord en Haarlem-IJmond. Daarin kijken we kritisch hoe het openbaar vervoer op plaatsen beter en anders zou kunnen, om voorzieningen, sport, werk, uitjes en familie voor onze inwoners bereikbaarder te maken. Daar hebben we wel partners voor nodig die het aandurven om ook met een nieuwe blik naar het systeem te kijken. 

Vrijdag hebben wij samen met de gemeenten in Noord-Holland Noord een brandbrief  gestuurd naar NS, waarin wij hen dringend verzoeken de aangekondigde versobering in Noord-Holland niet door te voeren per december 2023. Zelf spreek ik binnenkort met Wouter Koolmees, president-directeur van NS. Een gesprek waarin we hopelijk de eerste stap zetten om nu écht samen het openbaar vervoer als een blanco A4 te bezien en vanuit wat er nodig is invullen. Bijvoorbeeld met een Noord-Holland Rail.