Alternatieven voor doden knobbelzwaan en houtduif en tegemoetkoming door schade aan gewassen

(17 mei 2023)

De provincie gaat in gesprek met boeren over alternatieven voor het doden en bestrijden van dieren om op korte termijn schade aan landbouwgewassen te voorkomen. Het gaat om de diersoorten knobbelzwaan, meerkoet, spreeuw, gaai, ekster, houtduif, zwarte kraai, kauw en konijn.

Als er toch schade is, kunnen ondernemers een aanvraag indienen voor een schadetegemoetkoming. 

Dat heeft de provincie besloten naar aanleiding van een uitspraak van Raad van State in april. In een beroepsprocedure tegen het Faunabeheerplan Algemene soorten 2017-2023 voor Noord-Holland oordeelde zij dat zowel de landelijke als de provinciale vrijstellingen in het faunabeheerplan onvoldoende onderbouwd zijn.

Landelijke en provinciale vrijstellingen maken het mogelijk om diersoorten die schade aan landbouwgewassen veroorzaken te bestrijden. De uitspraak van de hoogste rechter betekent voor de resterende looptijd van het faunabeheerplan in Noord-Holland tot eind dit jaar vooral preventieve maatregelen ingezet moeten worden. Er kan alleen nog met ontheffingen voor bestrijding gewerkt worden. Dit geldt voor alle handelingen waar de vrijstellingen op zien, zoals bijvoorbeeld afschot en nestbehandeling (zoals kon gebeuren voor zwanen).

Voor afschot van genoemde soorten is voortaan per situatie een ontheffing nodig. Om die te krijgen is een onderbouwing nodig waaruit blijkt dat voor het doden van de diersoorten alternatieven ontbreken. Ook moeten nut en noodzaak zijn aangetoond en mag de staat van instandhouding, dus de totale populatie dieren, niet in gevaar komen.

Nieuw plan

De komende tijd gaat de provincie in gesprek met boerenorganisatie LTO, natuurorganisaties, de Faunabeheereenheid, Omgevingsdienst Noord-Holland-Noord en BIJ12. De vraag ligt op tafel hoe om te gaan met de nieuwe situatie die is ontstaan als gevolg van de uitspraak. Ook werkt de faunabeheereenheid aan een nieuw faunabeheerplan algemene soorten.

Plotseling

De schadetegemoetkoming keert de provincie uit omdat het erg laat in het seizoen is voor boeren om zich aan te passen aan het plotseling wegvallen van de vrijstelling om dieren te doden. Om voor een schadetegemoetkoming in aanmerking te komen moet een ondernemer kunnen aantonen dat alles is gedaan om schade te voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld door het plaatsen van netten over de gewassen of door afschrikmethodes. Meer informatie hierover is te vinden op de website van uitvoeringsinstantie BIJ12.

Jagers, grondeigenaren en -gebruikers die willen weten wat de gevolgen zijn voor de uitvoering van de uitspraak van Raad van State kunnen contact opnemen met de Faunabeheereenheid.

Gans en vos

De uitspraak noemt ook de vos. Voor het beheren van de vos is de ontheffing voor nog wel geldig. Het beheerplan ganzen in weidevogelgebieden blijft ook geldig. De onderbouwing voor het doden van deze diersoorten voldoet.

Faunabeheerplan

Een faunabeheerplan wordt opgesteld door een faunabeheereenheid. In dit plan wordt vastgelegd hoe en door wie het faunabeheer wordt uitgevoerd in een bepaald gebied. Het gaat dan bijvoorbeeld om populatiebeheer van dieren in het wild en het bestrijden van schadeveroorzakende dieren en de jacht. Een faunabeheerplan moet worden goedgekeurd door Gedeputeerde Staten.