Politieke spoedcursus van De Kiesmannen

(14 maart 2023)

Met de Grote Verkiezingsshow stoomden De Kiesmannen de afgelopen weken op mbo-scholen in Noord-Holland jongeren klaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. En dat viel niet altijd mee. “Wat is er op 15 maart? De Sociale Schalenverkiezingen?”

Een dag voor de verkiezingen is de kantine van het ROC Horizon College in Alkmaar maar half gevuld. Zo’n 30 scholieren en een handvol docenten zitten klaar voor de laatste verkiezingsshow van De Kiesmannen Jochem Jordaan en Fien Reerds. Tijdens eerdere bijeenkomsten stond het duo voor groepen van 150 tot wel 600 personen. Dat is deels overmacht. Niet alleen staakt het regionale openbaar vervoer, ook een grote treinstoring gooit roet in het eten. 

0 politieke interesse

Het mag de pret niet drukken. Vol overgave storten Jordaan en Reerds zich op hun publiek. Het doel: studenten met humor en interactie zo veel informatie geven over de provincie en de verkiezingen, dat ze op 15 maart een weloverwogen stem kunnen uitbrengen. “Veel jongeren weten niet dat er morgen verkiezingen zijn”, aldus Reerds. “Over veel onderwerpen hebben ze nog nooit nagedacht. Dus als wij ze toch een beetje bewust kunnen maken van de thema’s die in Noord-Holland spelen, dan hebben wij al winst geboekt.” Haar collega Jordaan vult aan: “De meeste jongeren hebben 0 politieke interesse. We gaan er ook niet vanuit dat we met veel applaus worden ontvangen. Niemand komt met veel zin naar ons luisteren. En dat weten we. Aan ons de taak om iets bij ze los te maken.” 

Top dog

Gewapend met een lading filmpjes, stellingen en een heuse ‘Ik hou van Noord-Holland-quiz’ proberen Reerds en Jordaan de scholieren langzaam uit hun politieke schulp te trekken. De bijeenkomst start met een pittige binnenkomer: “Provinciale Staten is het afvoerputje van de Nederlandse politiek. Want what the f*ck doet de provincie eigenlijk?” Straatinterviews met jongeren schetsen niet echt een rooskleurig beeld van de bekendheid van de provincie bij jongeren: “Wat is er op 15 maart? De Sociale Schalenverkiezingen?” 

Een belrondje van De Kiesmannen langs de Nederlandse provincies levert ook weinig op, zo blijkt uit een andere video. Zelfs eigen medewerkers kunnen aan de telefoon nauwelijks uitleggen wat de taken van de provincie zijn. Dus begint de Grote Verkiezingsshow met een stukje staatsinrichting. In een sneltreinvaart worden de scholieren bijgespijkerd. De hoofdstad van de provincie Noord-Holland? Haarlem. Wat zijn Statenleden en gedeputeerden? En wie is eigenlijk commissaris van de Koning Arthur van Dijk? “De baas van onze provincie”, doceert Jordaan. In jongerentaal: “De top dog!” 

Wit, kaal en man

Vervolgens komt de samenstelling van de huidige Provinciale Staten aan bod. Ook nu zijn De Kiesmannen kritisch. “Van de 55 Statenleden is 44% vrouw, heeft 11% een migratieachtergrond en is slechts 9% jonger dan 30 jaar”, sommen ze op. Alle portretten van Statenleden zijn ingevoerd in een artificial intelligenceprogramma en samengevoegd tot 1 foto. De uitkomst? Een witte, kalende, wat saaie man van ongeveer 45 tot 50 jaar. Niet direct een persoon waar jongeren zich in zullen herkennen. “Goede kans dat je mij niet kent”, klinkt het dan ook in een voorstelvideo van alle lijsttrekkers. Maar gelukkig zetten de partijen zich stuk voor stuk in voor de toekomst van de jonge kiezers. Van natuur, het klimaat en openbaar vervoer tot “superstrakke fietspaden”.

De Kiesmannen: Jochem Jordaan (links) en Fien Reerds.

Aan de hand van enkele stellingen wordt ingezoomd op de belangrijkste thema’s van deze verkiezingen. Want moet de provincie extra geld in het ov steken, ook al is er minder geld voor het autoverkeer? Moeten er meer woningen worden gebouwd, ook al gaat dit ten koste van groen in het buitengebied? En 1 van de meest controversiële vraagstukken: moet de provincie boeren gedwongen uitkopen om de uitstoot van stikstof te verminderen? Voorzichtig formuleren een paar scholieren hun standpunten. “Ik ben voorstander van een kleinere veestapel, maar ik snap wel dat boeren boos zijn. Sommige bedrijven bestaan natuurlijk al heel lang.” 

Een eigen huis

Tijdens een provinciequiz neemt het fanatisme toe. Het aantal kilometers fietspaden in Noord-Holland wordt een kleine 2000 kilometer te laag ingeschat. En als de provincievlag in beeld verschijnt, worden Bulgarije en Zimbabwe als antwoord geroepen. De quiz wordt uiteindelijk gewonnen door de 17-jarige Marit. Zij volgt de verkiezingscampagne met belangstelling. “Ik vind het jammer dat ik nog niet mag stemmen”, vertelt ze. “De familie van mijn vriend heeft 6 boerenbedrijven, dus ik wilde ze graag steunen door mijn stem uit te brengen. En als de boeren verdwijnen, dan moet mijn paard waarschijnlijk ook weg. Paarden zijn immers ook vee.” 

Wonen is voor de scholiere uit Landsmeer een ander belangrijk thema. “Ik wil later graag een eigen huis kunnen kopen. Mijn broer is 22 jaar en heeft een eigen bedrijf, maar kan geen appartement vinden. Dat vind ik niet goed. Daarom is het zo belangrijk dat jongeren gaan stemmen. Mijn advies? Denk er goed over na en stem voor de partij waar jij je goed bij voelt. Laat je niet beïnvloeden, ook niet door je ouders. Het gaat om jouw toekomst.”