Bodemonderzoek ‘duinlandjes’ Egmond en Zandvoort

(13 februari 2023)

De bodem van de moestuinen in het duingebied van Egmond en Zandvoort bevat licht verhoogde concentraties PFAS.

Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van de provincie Noord-Holland en drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder PWN is uitgevoerd. De uitkomsten komen overeen met PFAS-gehalten die op andere plekken langs de kust zijn gemeten. 

PFAS komen op verschillende manieren in het milieu terecht. Bijvoorbeeld bij uitstoot en in afval van producten met PFAS. PFAS verspreiden zich via water, bodem en lucht. Zo komen PFAS ook in het lichaam terecht via bijvoorbeeld drinkwater en voedsel. 

Bodemonderzoek 

Het onderzoek in de zogenoemde ‘duinlandjes’ van Egmond en Zandvoort richt zich op het gehalte aan PFAS in de bodem. De resultaten geven geen aanleiding om de bodem te saneren. Ook bevatten de meeste meetpunten niet meer PFAS dan het door het RIVM vastgestelde grenswaarden voor de gezondheid. Twee meetpunten in Egmond vormen hierop een uitzondering: daar zijn de PFAS gehalten in de grond net wat hoger dan de grenswaarde van het RIVM. Dit kan betekenen dat er in de gewassen van deze tuinen meer PFAS terecht komt dan wenselijk is. 

Aanvullend gewasonderzoek 

We weten nog niet hoe het gehalte PFAS in de bodem zich verhoudt tot het gehalte in gewassen. Daarom vindt in de duinlandjes van Egmond in aanvulling op het bodemonderzoek ook gewasonderzoek plaats. Wanneer tuinders het risico op verhoogde PFAS inname willen beperken, adviseert de GGD om groenten uit de duinlandjes in Egmond af te wisselen met groenten uit de supermarkt, totdat het gewasonderzoek uitsluitsel geeft. In de eerste helft van 2023 vindt het gewasonderzoek plaats. 

Voor de duinlandjes in Zandvoort geldt geen aanvullend gezondheidsadvies. De concentraties PFAS liggen daar binnen de grenswaarden van het RIVM. 

Sea spray 

Aanleiding voor het bodemonderzoek zijn resultaten uit eerdere studies waarin opviel dat PFAS-concentraties in de kustgebieden hoger zijn dan elders. Voor de oorzaak wordt gekeken naar ‘sea spray’ waarbij PFAS in kleine waterdeeltjes uit de zee via de lucht worden vervoerd naar het achterland. Hierdoor ontstaan hogere PFAS-concentraties in de kuststrook dan landinwaarts. De stoffen kunnen afkomstig zijn vanuit de hele wereld. De bevindingen in de duintuinen sluiten aan bij eerdere studies: bij tuinen die dichter bij de kust liggen worden hogere concentraties PFAS gevonden. 

PFAS

De afkorting PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. PFAS zijn in veel producten toegepast zoals verf, blusschuim, pannen, kleding en cosmetica. Door het gebruik van deze producten en door uitstoot van fabrieken zijn PFAS in het milieu terechtgekomen. PFAS kunnen een negatief effect hebben op milieu en gezondheid. Meer informatie over PFAS in de bodem is te vinden op de website van het RIVM: rivm.nl/pfas/bodem.