Voldoende vrouwen op de kieslijst: hoe doe je dat?

(23 januari 2023)

Op 8 maart 2023 is de vijfde uitreiking van de Ribbius Peletierpenning, vernoemd naar de allereerste vrouwelijke gedeputeerde in Noord-Holland.

Wat doen politieke partijen er vandaag de dag aan om voldoende vrouwen op hun kieslijsten te krijgen? Een rondgang langs Volt, Partij voor de Dieren en CDA

Volt voert actief beleid op voldoende vertegenwoordiging van vrouwelijke kandidaten op de kieslijsten. Daarin gaat de partij best ver. “Wij hanteren het pariteitsbeginsel”, vertelt Julia Schneemann, op plek 2 van de kieslijst van Volt Noord-Holland voor de komende provinciale verkiezingen. “Dat betekent dat onze lijsten bij alle verkiezingen fiftyfifty uit mannen en vrouwen moeten bestaan. Als wij daarvoor niet voldoende geschikte kandidaten vinden, doen we niet mee. Dat is vorig jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen om die reden in enkele gemeenten het geval geweest. Daarmee hebben we wellicht zetels laten liggen. Maar wij staan voor een nieuw geluid en daar hoort dit bij. Je kunt proberen zo snel mogelijk te groeien, maar wij groeien liever langzaam op een manier die aansluit bij onze kernwaarden. Bovendien dwingen wij ons zelf hiermee om met dit onderwerp bezig te blijven.”

Meer rolmodellen nodig

Ermee bezig blijven; dat betekent voor Volt ook een kritische blik op de vacatureteksten voor kandidaten. De nadruk lag klassiek op competenties, maar dat speelt mannen in de kaart. “Zij solliciteren eerder, omdat ze al het idee hebben dat ze geschikt zijn als ze aan 3 van de 10 competenties voldoen. Vrouwen doen dat pas bij 8 van de 10. Bovendien maken vrouwen zich eerder zorgen over bepaalde aspecten, zoals de combinatie van een politieke functie met de rest van hun leven. Daarom richt Volt zich in de vacature niet meer alleen op competenties, maar ook op het soort persoon dat wij zoeken.” Toch slaagt Volt er nog niet in om voldoende vrouwelijke kandidaten te vinden. Hoe komt dat? “Er is in het algemeen een gebrek aan rolmodellen in de politiek. Daardoor raak je als vrouw minder snel geïnspireerd. Daarom hebben wij binnen de partij ook ‘Vrouwen van Volt’. Door evenementen voor en door vrouwen te organiseren, hopen wij meer rolmodellen voor het voetlicht te brengen.”

Voor de troepen uit

Een partij die weinig last heeft van een ondertal aan vrouwen, is de Partij voor de Dieren (PvdD). “Wij hebben eerder meer vrouwen dan mannen op onze lijsten”, meldt medeoprichtster en secretaris van het bestuur Elize Boshart. Zij schat de verhouding onder PvdD-kandidaten op 60-40 in het voordeel van de vrouwen. “Lijsten moeten een afspiegeling zijn van de maatschappij. Daar is politiek voor bedoeld. Daarom vinden wij diversiteit belangrijk. In ons geval betekent dit onder meer dat wij ons soms juist inspannen om mannen op verkiesbare plekken te krijgen. Maar dat valt niet altijd mee. De campagne ‘Stem op een vrouw’ moedigt kiezers aan om op lager geplaatste vrouwen te stemmen. Daardoor worden mannen op onze lijsten soms gepasseerd vanwege voorkeursstemmen op deze groep. Dus die op zich terechte campagne pakt voor ons niet goed uit. Blijkbaar lopen we voor de troepen uit.” Dat wil niet zeggen dat Boshart vindt dat de emancipatie in de politiek voltooid is. “Aan mannen toegeschreven kwaliteiten worden hoger gewaardeerd. Zij hebben bijvoorbeeld minder last van bescheidenheid dan vrouwen. In de politiek schijnt dat een pré te zijn. De normering van kwaliteiten zou moeten veranderen. Vrouwen hebben wellicht andere eigenschappen sterker ontwikkeld. Als dat meer waardering zou krijgen in de politiek, zou dat een verrijking zijn.”

Een ander perspectief

Bij het CDA is de verdeling man-vrouw nog niet in alle geledingen en in alle verkozen organen fiftyfifty, maar voor de Provinciale Statenverkiezingen in Noord-Holland wel. “Bij de eerste 6 kandidaten staan 3 vrouwen, dus dat doen we prima”, weet Willemien Koning, die zelf op plek 2 staat. Hoezeer stuurt het CDA op vrouwelijke kandidaten? “Gelijkwaardigheid op de lijst is voor ons een uitgangspunt. Dat geldt echter niet alleen voor de verhouding man-vrouw, maar bijvoorbeeld ook voor de regionale spreiding op onze provinciale lijst. Wij werken dus met meerdere criteria.” Voor Koning is een juiste representatie van alle inwoners, dus ook vrouwen, belangrijk. Daarnaast ziet zij dat vrouwen in de politiek meerwaarde meebrengen. “Divers samengestelde teams zorgen voor een beter beleid. Vrouwen kijken daarbij vaak net even vanuit een ander perspectief naar onderwerpen. Bij het bepalen van beleid letten we ook op gendervraagstukken. Dat heb ik bijvoorbeeld gedaan bij de behandeling van het Nationaal Strategisch Plan voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Ik heb toen aan de gedeputeerde gevraagd of zij ervoor wil zorgen dat de beschikbare EU-gelden voor het versterken van competenties van vrouwen in de landbouw ook worden aangevraagd voor Nederland, en gebruikt kunnen worden in Noord-Holland.” Koning heeft overigens een speciale band met de Ribbius Peletierpenning. Want behalve Statenlid en voorzitter van CDA-Vrouwen Internationaal was ze in 2018 namens Nederland vrouwenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, zoals Liesbeth Ribbius Peletier dat was in 1956.

Meld een kandidaat aan voor de Ribbius Peletierpenning 2023

Een kandidate aanmelden voor de Ribbius Peletierpenning van 2023 kan tot en met 8 februari, via: ribbiuspeletierpenning@noord-holland.nl. 

Provinciale Staten van Noord-Holland reiken de Ribbius Peletierpenning van 2019 tot en met 2023 jaarlijks uit aan een vrouw die zich verdienstelijk maakt voor de positie van vrouwen in de Noord-Hollandse politiek. 

Eerdere winnaressen waren Devika Partiman (stichting ‘Stem op een vrouw’), Manja van der Weit (‘Vrouwen in de Purmerendse politiek’), Sylvana Simons (Tweede Kamerlid Bij1) en Marie-Anne van Reijen (‘Meer Vrouwen in de Politiek’).